Tổng phanh là gì?
Tổng phanh là một bộ phận quan trọng trong hệ thống phanh của xe ô tô. Chức năng chính của tổng phanh là tăng cường độ an toàn khi lái xe. Trong hệ thống phanh trên các xe ô tô đời mới, tổng phanh thường được thiết kế với hai mạch thủy lực độc lập.
Đặc điểm chính của tổng phanh
- Hai Mạch Thủy Lực Độc Lập: Tổng phanh thường được chia thành hai mạch thủy lực riêng biệt, mỗi mạch cung cấp áp suất thủy lực cho một cặp bánh xe, thường là bánh xe đối diện nhau (chéo nhau). Điều này đảm bảo tính độc lập giữa các bánh xe và tăng khả năng an toàn khi một trong hai mạch gặp sự cố.
- Hệ Thống Piston và Xi Lanh: Tổng phanh thường có 2 piston nằm trong một xi lanh. Khi lái xe và đạp chân phanh, piston sơ cấp được ép vào, tạo ra áp suất thủy lực trong mạch thứ nhất. Nếu áp suất này không đủ để dừng xe, việc đạp chân phanh thêm mạnh hơn sẽ kích hoạt piston thứ cấp, tăng thêm áp suất trong mạch thứ hai.
- Cấp Dầu Thủy Lực: Tổng phanh cấp dầu thủy lực cho cả hai mạch phanh. Dầu thủy lực được chuyển động từ tổng phanh đến các bánh xe khi lái xe đạp chân phanh.
- Tăng Cường An Toàn: Thiết kế hai mạch thủy lực độc lập giúp đảm bảo rằng nếu một mạch gặp sự cố, mạch còn lại vẫn có thể giữ được khả năng phanh và dừng xe.
- Áp Suất Đồng Đều: Trong điều kiện làm việc bình thường, áp suất thủy lực trên hai mạch thường là như nhau, đảm bảo hiệu suất phanh đồng đều trên cả hai bánh xe.
Phân loại tổng phanh
Tổng phanh ô tô có thể được phân loại dựa trên kiểu thiết kế và cách hoạt động. Dưới đây là hai kiểu tổng phanh phổ biến:
Kiểu Hai Buồng với Hai Pittông:
- Mô tả: Trong loại này, tổng phanh được thiết kế với hai buồng (hoặc hai xi-lanh) và hai pittông. Mỗi buồng hoạt động độc lập và cung cấp áp suất thủy lực cho một hệ thống phanh.
- Hoạt Động: Khi lái xe đạp chân phanh, các pittông ở cả hai buồng sẽ được kích hoạt để tạo áp suất thủy lực. Áp suất này được truyền đến hệ thống phanh, giúp làm mở và đóng các bơi lệch, làm dịch chuyển và ép kẹp bố thắng, từ đó tạo ra lực phanh và dừng xe.
Kiểu Chỉ Sử Dụng Một Pittông:
- Mô Tả: Trong loại này, tổng phanh chỉ sử dụng một pittông duy nhất để tạo ra áp suất thủy lực cho cả hai hệ thống phanh. Tuy nhiên, kiểu này hiện nay ít được sử dụng do có nguy cơ giảm tính an toàn khi một hệ thống gặp sự cố.
- Hoạt Động: Khi đạp chân phanh, pittông duy nhất sẽ được kích hoạt để tạo áp suất thủy lực. Từ áp suất này, lực phanh được truyền đến cả hai hệ thống phanh, tương tự như kiểu hai buồng. Tuy nhiên, do chỉ có một pittông, nếu có sự cố xảy ra, có thể ảnh hưởng đến cả hai hệ thống phanh.
Lưu ý rằng, trong thực tế, kiểu tổng phanh chỉ sử dụng một pittông ít được sử dụng hơn vì mặc định an toàn và hiệu suất của các hệ thống sử dụng hai buồng và hai pittông.
Cấu tạo của tổng phanh
Tổng phanh, còn được gọi là heo thắng cái, là một bộ phận quan trọng trong hệ thống phanh của ô tô. Dưới đây là mô tả chi tiết về các thành phần của tổng phanh:
Bình Dầu Phanh Thứ Cấp: Chứa dầu phanh và nằm ở phía trước của tổng phanh.
Bình Dầu Phanh Sơ Cấp: Nằm ở phía sau của tổng phanh và chứa dầu phanh.
Phao Công Tắc: Cảm biến mức dầu, phát hiện mức dầu trong bình chứa. Khi mức dầu thấp, cảnh báo được kích hoạt.
Piston Thứ Cấp và Piston Sơ Cấp: Đây là các thành phần chính tạo ra áp suất thủy lực cho hệ thống phanh.
Piston thứ cấp được kích hoạt trước và chịu áp suất đầu tiên từ chân phanh.
Piston sơ cấp được kích hoạt sau để tăng áp suất thủy lực.
Từ Bầu Trợ Lực: Thường được sử dụng để tăng cường áp suất thủy lực, giúp làm tăng hiệu suất phanh.
Lò Xo Hồi: Là lò xo có nhiệm vụ đưa piston và các bộ phận khác về vị trí ban đầu sau khi áp suất thủy lực giảm đi.
Mạch Sơ Cấp và Mạch Thứ Cấp: Các mạch này cung cấp dầu phanh đến các bánh xe của xe.
Van Tỉ Lệ: Là một van điều khiển áp suất thủy lực để đảm bảo phanh sau kích hoạt trước phanh trước, tăng tính ổn định của xe.
Bình Dầu Phanh: Dùng để loại trừ sự thay đổi lượng dầu phanh do nhiệt độ dầu thay đổi. Có thiết kế với vách ngăn để tránh rò rỉ dầu gây ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống.
Dấu hiệu tổng phanh hư hỏng
Đèn cảnh báo:
- Đèn báo hệ thống phanh trên bảng điều khiển sáng lên là một dấu hiệu đầu tiên và dễ nhận biết khi tổng phanh gặp vấn đề.
- Đèn ABS có thể cũng sáng lên, chỉ ra một vấn đề liên quan đến tổng phanh.
Chảy dầu phanh:
- Rò rỉ dầu phanh hoặc mức dầu thấp trong bình chứa là dấu hiệu cần kiểm tra ngay.
- Rò rỉ có thể xuất phát từ các gioăng cao su, và việc này ảnh hưởng đến áp suất thủy lực cần thiết cho phanh.
Chân phanh “mềm”:
- Khi chân phanh có cảm giác mềm hơn bình thường, điều này có thể là do áp suất dầu phanh không đủ.
- Gioăng cao su giữa trợ lực phanh và tổng phanh có thể cũ, mòn hoặc rơ, dẫn đến rò rỉ dầu.
Dầu thắng chứa cặn:
- Cao su rơ mòn có thể tạo ra vụn và làm cho dầu phanh bẩn hơn, làm giảm hiệu suất phanh.
- Đòi hỏi việc thay dầu phanh mới và làm sạch hệ thống phanh.
Chân phanh không phản hồi:
- Khi chân phanh không quay trở lại vị trí ban đầu hoặc trở lại rất chậm, đây có thể là dấu hiệu của vấn đề ở tổng phanh.
- Điều này có thể làm tăng nguy cơ tai nạn, và cần kiểm tra ngay.
Lực phanh không đều:
- Nếu lực phanh không phân bố đều giữa các bánh xe, bạn có thể cảm nhận được sự chệch lái khi phanh.
- Một mạch dầu hỏng có thể là nguyên nhân, và cần phải được thay thế ngay.
Má phanh không đều:
- Nếu má phanh mòn không đều, đó có thể là dấu hiệu của vấn đề ở hệ thống chia dầu hoặc mạch dầu.
- Kiểm tra tổng phanh và các bộ phận liên quan để đảm bảo sự ổn định khi phanh.
Chi Phí Thay Thế Tổng Phanh:
Chi phí để thay thế tổng phanh có thể phụ thuộc vào nhiều yếu tố:
Loại Xe: Mỗi mẫu xe có thể yêu cầu một tổng phanh có thiết kế và kích thước khác nhau.
Thương Hiệu và Chất Lượng: Các tổng phanh từ các thương hiệu nổi tiếng và chất lượng cao thường có giá cao hơn.
Loại Tổng Phanh: Có nhiều loại tổng phanh khác nhau, và giá có thể thay đổi tùy thuộc vào loại bạn chọn.
Phí Thợ và Thời Gian Lao Động: Nếu bạn thuê thợ để thay thế, chi phí lao động cũng sẽ được tính vào tổng chi phí.
Khu Vực và Gara: Ở một số khu vực, chi phí lao động và giá phụ tùng có thể khác nhau.
Chính Sách Bảo Hành: Nếu bạn chọn phụ tùng có bảo hành, giá có thể cao hơn nhưng sẽ đảm bảo về chất lượng và sự hỗ trợ sau bán hàng.
